Aralık 2024

61-65

Ahmet YAVUZ¹,Berat EBİK¹,Ümit KARABULUT¹,M. Zanyar AKKUZU1,Çiğdem BUDAK ECE¹,Mehmet DURSUN²

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi,¹Gastroenteroloji Bölümü, Diyarbakır

Özel Genesis Hastanesi,²Gastroenteroloji Bölümü, Diyarbakır

Giriş ve Amaç: Kolon polipleri neoplastik ve non-neoplastik olarak iki gru-ba ayrılmaktadır. Adenomlar kolonun en sık görülen neoplastik polipleridir. Adenomlardan zaman içerisinde kolorektal kanserler gelişebilmektedir. Bu nedenle kolonik adenomların tespiti ve rezeksiyonu kolorektal kanser riskini azaltmada önem arz etmektedir. Bu çalışmamızda kolonoskopi yapılan hastalarda polip prevalansı ve kılavuzlara göre kalite göstergesi olan adenom saptama oranımızı belirlemeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: İki farklı gastroenteroloji endoskopi ünitesinde Eylül 2024-Aralık 2024 tarihleri arasında kolonoskopi yapılan hastaların verileri retrospektif olarak incelendi. Çalış-maya 18 yaş üstü, çekum entübasyonu sağlanan 499 hasta dahil edildi. Hastaların yaşı, cinsiyeti, kolon polibi saptanıp saptanmadığı ve kolon poliplerinin histolojik tipleri kayıt edildi. Bulgular: Çalışmadaki toplam hasta sayısı499’du. Hastaların 237’si kadın (%47.5), 262’si (%52.5) erkekti. Hastaların yaş ortalaması 48.7 ± 14.5 olarak tespit edildi. Hastaların 169’unda (%33.8)polip saptandı. Polipler içerisinde en sık adenom (%56.8), ikinci sırada hiperplastik polip (%39.6) saptandı. Kırk beş yaş ve üzerinde en sık adenom(%26.8) tespit edilirken, 45 yaş altında en sık hiperplastik polip (%8.5) tes-pit edildi. Erkeklerde adenom saptama oranı (%23.6) kadınlara göre daha fazlaydı (p = 0.012). Kırk beş yaş ve üzerindeki hastalarda adenom saptama oranı (%26.8) 45 yaş altı hastalara göre (%8.0) istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti (p < 0.001).Sonuç: Bu çalışmada polip ve adenom saptama oranımız geçmiş literatür verileriyle benzerlik göstermekteydi ancak güncel literatür ve kılavuz önerileri dikkate alındığında önerilen eşik değerlerin al-tındaydı. Kolorektal adenomların tespitinin kolorektal kanser riskini azaltmada önemli bir yer tutmasından dolayı tarama kolonoskopilerinin artması ve daha dikkatli bir incelemenin yapılması gerektiği kanaatindeyiz.

Kolonoskopi, polip, adenom

<p>Kolon polipleri mukozadan lümene protrüze olan lezyonlar olarak tanımlanmaktadır. Kolon polipleri sıklıkla asemptomatik olmakla birlikte bazen hastalarda polibin büyüklüğüne ve lokalizasyonuna göre rektal kanama, kabızlık gibi semptomlara neden olabilmektedir. Kolon polipleri neoplastik venon-neoplastik olarak iki gruba ayrılmaktadır. Adenomlar kolonun en sık görülen neoplastik polipleridir; öte yandan, adenomlar tüm kolonik poliplerin de en sık görülenleridir</p><p>(1). Adenomatöz poliplerin maligniteye dönüşme potansiyel-leri vardır. Adenomların kansere dönüşme oranı %3-5 iken non-neoplastik poliplerin malign potansiyeli yoktur. Yüksek derece displazili, 10 mm’den büyük, villöz komponenti olan adenomların malignleşme potansiyelleri daha yüksektir (2).</p><p>Kolorektal kanserler dünya çapında en sık teşhis edilen üçün-cü kanser türüdür ve kansere bağlı ölümler arasında ikinci sırada yer almaktadır. Adenomlardan zaman içerisinde kolorektal kanserler gelişebilmektedir. Bu nedenle kolonik adenomların tespiti ve rezeksiyonu kolorektal kanser riskini azaltmada önem arz etmektedir (1).</p><p>Bağırsak temizliği, çekal entübasyon oranı, adenom saptama oranı (ADR: Adenoma detection rate), kolonoskopi geri çekil-me süresi, uygun polipektomi ve işlem komplikasyon oranı kolonoskopide kalite göstergesi olarak kullanılmaktadır (3,4).</p><p>ADR tarama kolonoskopisi yapılan hastalarda adenom sap-tanan hasta sayısının toplam hasta sayısına oranı olarak tanımlanmaktadır. ADR ilk kez 2002’de kolonoskopinin kalite ölçütü olarak literatüre sunuldu, polip saptama sıklığının arttırılmasının interval kanser (tarama kolonoskopisinde polip saptanmayıp, bir sonraki tarama süresi gelmeden kanser gelişimi durumu) riskini azalttığı gösterildi (5,6). Tarama kolonoskopisi yapılan ≥ 45 yaş hastalar için Amerikan Gastroenteroloji Koleji (ACG)/Amerikan Gastrointestinal Endoskopi Derneği (ASGE) kılavuzu ADR eşiğini ≥ %35 olarak önermiş-tir (7). Avrupa Gastrointestinal Endoskopi Derneği (ESGE)kılavuzu acil kolonoskopiler hariç, 50 yaş ve üzeri yapılan tüm kolonoskopiler için bu oranı %25 olarak vermiştir (4).Bu çalışmamızda kliniğimizde kolonoskopi yapılan hastalar-da polip prevalansı ve kılavuzlara göre kalite göstergesi olan adenom saptama oranımızı belirlemeyi amaçladık.</p>

Çalışmamızda Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gazi Yaşargil Eği-tim ve Araştırma Hastanesi ve Özel Genesis Hastanesi gastroenteroloji endoskopi ünitelerinde Eylül 2024-Aralık 2024tarihleri arasında kolonoskopi yapılan hastaların verileri has-tane otomasyon sisteminden retrospektif olarak tarandı. Çalışmaya 18 yaş üstü, çekum entübasyonu sağlanan 499 hasta dahil edildi. Hastaların yaşı, cinsiyeti, kolon polibi saptanıp saptanmadığı ve kolon poliplerinin histolojik tipleri kayıt edildi. <p><br><p><p>İSTATİKSEL ANALİZ</p><p>Hasta verilerinin normal dağılımını kontrol etmek için Kolmogorov Smirnov, Shapiro Wilk, varyasyon katsayısı, Skewness ve Kurtosis yöntemleri kullanıldı. Sürekli değişkenlerde ortalama ve standart sapma değerleri belirtilirken kategorik değişkenler yüzde (%) olarak ifade edildi. Yaş ve cinsiyete göre gruplar arasındaki polip ve adenom saptama oranını belirlemek için ki-kare testi yapıldı. Yaş ve cinsiyetin polip ve adenom saptama üzerindeki etkisini ölçmek için basit regres-yon analizi yapılarak Odds ratio oranları belirlendi. Tüm testler çift taraflı olup p < 0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. İstatistiksel analizler SPPS 24.0 for Windows paket programı kullanılarak yapıldı</p><p>Çalışma için Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi Etik Kurulundan 17.01.2025 tarih ve</p><p>323 sayılı etik kurul onayı alındı.</p></p></p>

Çalışmadaki toplam hasta sayısı 499’du. Hastaların 237’si kadın (%47.5), 262’si (%52.5) erkekti. Hastaların yaş dağılımı18 - 88 arası değişmekte olup yaş ortalaması 48.7 ± 14.5 ola-rak tespit edildi. Hastaların 169’unda (%33.8) polip saptandı. Hastaların demografik özellikleri, polip ve adenom saptanma oranları Tablo 1’de gösterilmiştir. Poliplerin 96 (%56.8) ta-nesi adenom, 67 (%39.6) tanesi hiperplastik, 2 (%1.2) tanesiinflamatuvar, 2 (%1.2) tanesi nöroendokrin tümör, 1 (%0.6)tanesi skuamoz papillom olarak saptandı (Tablo 2). Erkekler-de polip saptanma oranı (%40.4) kadınlardan (%26.5) daha yüksekti (p = 0.001). Kırk beş yaş ve üzerinde polip saptan-ma oranı (%44.8) 45 yaş altına (%17.5) göre daha yüksekti(p < 0.001) (Şekil 1). Kırk beş yaş ve üzerinde en sık adenom(%26.8) tespit edilirken, 45 yaş altında en sık hiperplastikpolip (%8.5) tespit edildi (Şekil 2). Kolonoskopi sırasında ek-size edilen poliplerin histolojik olarak adenom gelme olasılığı erkeklerde kadınlara göre 1.78 kat daha fazlaydı (p = 0.012).Kadınlarda adenom saptanma oranı %14.3 iken erkeklerdebu oran %23.6 olarak tespit edildi. Kırk beş yaş ve üzerinde-ki hastalarda adenom saptama oranı 80/299 (%26.8) 45 yaş altı hastalara göre 16/200 (%8.0) istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti (p < 0.001). Kırk beş yaş ve üzerindeki hastalarda adenom görülme sıklığı 45 yaş altındakilere göre4.2 kat daha fazlaydı (p < 0.001) (Tablo 3). 

<p>Bu çalışmamızda hastaların %33.8’inde polip saptandı. Polip-lerin histolojik alt tiplerinde en yüksek oranda adenom, ikin-ci sırada hiperplastik polip tespit edildi. Tüm hastalar içinde ADR %19.23, 45 yaş ve üzerindeki hastalarda ADR %26.8olarak belirlendi. Kırk beş yaş ve üzerinde ADR daha yüksek bulundu. Erkeklerde ADR kadınlara göre daha yüksekti.</p><p>Batı ülkelerinde kolorektal polipler oldukça sık görülmektedir. Yapılan çalışmalarda kolorektal polip prevalansı %30-43oranında bildirilmiştir (8,9). Ülkemizde kolorektal polip sık-lığını belirleyecek ölçüde geniş bir çalışma bulunmamaktadır. Coşkun ve arkadaşlarının yapmış oldukları bir çalışmada kolorektal polip sıklığı %13.3 olarak tespit edilmiş (10). Solakoğlu ve arkadaşları 18 yaş üzerinde çeşitli endikasyonlarla kolonoskopi yapılmış hastalarda kolorektal polip sıklığını%11.1 olarak bildirmişler (11). Şahintürk ve arkadaşlarının yapmış oldukları 2512 hastadan oluşan bir çalışmada kolo-rektal polip prevalansı %34.9 olarak bildirilmiş (12). Bizim çalışmamızda kolorektal polip sıklığı %33.8 olarak tespit edildi. Bu oran batı ülkelerindeki verilerle benzerlik oluştur-duğu gibi, ülkemizdeki Şahintürk ve arkadaşlarının yaptığı geniş serili çalışmayla da uyumludur.</p><p>Poliplerin histolojik alt tipi malignite gelişim riski açısından önem teşkil etmektedir. Adenomlardan malignite gelişme riski artmıştır ancak hiperplastik poliplerde malignleşme potansiyeli yoktur (8). Kolonoskopi sırasında eksize edilen poliplerin yaklaşık %70’ini adenomlar oluşturmaktadır (13).Ülkemizde Şahintürk ve arkadaşlarının yapmış oldukları bir çalışmada kolonoskopik polipektomi yapılan hastaların%74.3’ünde adenom tespit edilmiş (12). Yine benzer şekilde ülkemizde yapılan başka bir çalışmada eksize edilen poliplerarasında adenom oranı %81.6 olarak bildirilmiş (14). Bizim çalışmamızda da en sık adenomatöz polip (%56.8) tespit edil-di. Ancak bu oran literatüre göre daha düşüktü. Kolorektal adenomlar erkeklerde kadınlara göre daha sık görülmektedir. Bizim çalışmamızda da literatür ile uyumlu olarak erkeklerde(%23.6) adenom sıklığı kadınlara (%14.3) göre istatiksel ola-rak anlamlı derece yüksekti (15,16).</p><p>ADR tarama kolonoskopilerinde en iyi kalite göstergelerin-den bir tanesidir. ADR ilk olarak 2002 yılında inflamatuvar bağırsak hastalıkları ve polipozis sendromları dışında ≥ 50yaş hastalarda kolonoskopi sırasında ≥ 1 adenom saptanan hasta oranı olarak tanımlanmış ve ADR’nin başlangıçta önerilen eşik değeri %20 (erkeklerde %25 ve kadınlarda %15)olarak belirlenmiş (5). 2006 yılında ADR önerisi, ilk tarama kolonoskopisinde ≥ 1 adenom saptanan ≥ 50 yaş hastaların oranı şeklinde değiştirildi (17). 2010 yılında yapılmış olan kapsamlı bir tarama kolonoskopisi çalışmasında, ADR’leri< %20 olan kolonoskopistler tarafından kolonoskopi yapıldığında interval kanser riskinin, ADR’leri ≥ %20 olan kolonoskopistler tarafından yapılan kolonoskopiye kıyasla 10 kat arttığı gösterilmiş (18). Benzer şekilde 2014 yılında Corley ve arkadaşlarının yapmış oldukları bir çalışmada ADR’nin kolorektal kanser ve kolorektal kansere bağlı ölüm ile ters orantılı olduğu gösterilmiş (19). 2015 yılında ADR için kabul edilebilir minimum eşik %25’e (erkeklerde %30 ve kadınlarda %20)çıkarıldı (3). ESGE kılavuzu 50 yaş üzerinde acil kolonoskopiler ve spesifik terapötik endikasyonlar için yapılan kolonoskopiler dışındaki tüm kolonoskopilerde ADR’yi ≥ 25 olarak önermiş (4). 2021 yılında yayınlanan Amerikan Gastroenteroloji Birliği (AGA) kılavuzunda ADR’nin endoskopistler için≥ %30 olması gerektiği belirtilmiş (20). Son yıllarda 50 yaş altı hastalarda kolorektal kanser insidansı ve mortalitesi artış göstermiştir. Bu nedenle Amerika Birleşik Devletleri’nde ta-rama kolonoskopisi artık ≥ 45 yaş hastalara önerilmektedir(21). Yakın zamanda yayınlanan güncel ASGE/ACG kılavuzunda 45 yaş ve üzeri tarama kolonoskopilerinde minimum ADR eşiği %35 (erkeklerde %40, kadınlarda %30) olarak önerilmektedir (7). Bizim çalışmamızda 18 yaş ve üzerindeki tüm hastalar içinde ADR %19.23, 45 yaş ve üzerindeki hasta-larda ADR %26.8 olarak saptandı. 45 yaş ve üzerindeki hastalarımızdaki ADR’miz geçmiş çalışmalar ve geçmiş kılavuz önerileri ile paralellik göstermekteydi, ancak güncel kılavuzlarda belirtilen ≥ %35 eşik değerinin altındaydı.</p><p>Çalışmamızda bazı kısıtlılıklar mevcuttu. ADR tarama kolonoskopilerinde tanımlanmıştır, ancak bizim çalışmamızda kliniğimizde çeşitli endikasyonlar ile kolonoskopi yapılan 18 yaş ve üzerindeki tüm hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. Ek olarak çalışma retrospektif olduğundan polip ve adenom saptamada önemli bir etken olan kolonoskopi geri çekilme süreleri bilinmemektedir.</p><p>Sonuç olarak çalışmamızda polip ve adenom saptama oranı-mız geçmiş literatür verileriyle benzerlik göstermekteydi ancak güncel literatür ve kılavuz önerileri dikkate alındığında önerilen eşik değerlerin altındaydı. Kolorektal adenomların tespitinin kolorektal kanser riskini azaltmada önemli bir yer tutmasından dolayı tarama kolonoskopilerinin artması ve daha dikkatli bir incelemenin yapılması gerektiğinin kanaa-tindeyiz.</p><p><b>Etik Kurul Onayı: </b>Bu çalışma için Sağlık Bilimleri Üniversi-tesi Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi etik kuru-</p><p>lundan onay alınmıştır (Tarih:17.01.2025 Sayı:323).</p><p><b>Yazar Katkıları:</b> Fikir – MD; Tasarım – AY; Denetim – MD;Kaynak – ÇBE; Malzemeler –ÜK; Veri Toplama ve İşleme –BE; Analiz ve Yorum – ZA; Literatür Taraması – BE; Yazma– AY; Eleştirel İncelemeler –MD.</p><p><b>Çıkar Çatışması: </b>Yazarların bildirecek bir çıkar çatışması yoktur.</p><p><b>Finansal Açıklama:</b> Yazarlar bu çalışma için herhangi bir finansal destek almadığını beyan etmektedir.</p>

1. Li X, Hu M, Wang Z, et al. Prevalence of diverse colorectal polyps and risk factors for colorectal carcinoma in situ and neoplastic polyps. J Transl Med. 2024;22(1):361. <p>2. Heitman SJ, Ronksley PE, Hilsden RJ, et al. Prevalence of adenomas and colorectal cancer in average risk individuals: a systematic review and meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009;7:1272-8. </p><p>3. Rex DK, Schoenfeld PS, Cohen J, et al. Quality indicators for colonoscopy. Am J Gastroenterol. 2015;110:72-90. </p><p>4. Kaminski MF, Thomas-Gibson S, Bugajski M, et al. Performance measures for lower gastrointestinal endoscopy: a European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) Quality Improvement Initiative. Endoscopy. 2017;49:378-97. </p><p>5. Rex DK, Bond JH, Winawer S, et al; U.S. Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer. Quality in the technical performance of colonoscopy and the continuous quality improvement process for colonoscopy: recommendations of the U.S. MultiSociety Task Force on Colorectal Cancer. Am J Gastroenterol. 2002;97:1296-308. </p><p>6. Rex DK. Detection Measures for Colonoscopy: Considerations On the Adenoma Detection Rate, Recommended Detection Thresholds, Withdrawal Times, and Potential updates to Measures. J Clin Gastroenterol. 2020;54:130-5. </p><p>7. Rex DK, Anderson JC, Butterly LF, et al. Quality Indicators for Colonoscopy. Am J Gastroenterol. 2024;119:1754-80. </p><p>8. Bond JH. Polyp guideline: diagnosis, treatment, and surveillance for patients with colorectal polyps. Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology. Am J Gastroenterol. 2000;95:3053- 63.</p><p>9. Williams JE, Le TD, Faigel DO. Polypectomy rate as a quality measure for colonoscopy. Gastrointest Endosc. 2011;73:498-506. </p><p>10. Coşkun A, Kandemir A. Analysis of colonoscopic polypectomy results. Endoscopy Gastrointestinal 2017;25:66-9. </p><p>11. Solakoğlu T, Atalay R, Köseoğlu H, et al. Analysis of 2222 colorectal polyps in 896 patients: a tertiary referreal hospital study. Turk J Gastroenterol. 2014;25:175-9. </p><p>12. Şahintürk Y, Çekin AH. Colon polyps localization, histology, and size - five years colonoscopic research. 2018:26;57-60. </p><p>13. Konishi F, Morson BC. Pathology of colorectal adenomas: A colonoscopic survey. J Clin Pathol. 1982;35:830-41. </p><p>14. Akkuzu MZ, Sezgin O, Üçbilek E, et al. Colon Polyps with All Features: Third Step Center Experience in the Eastern Mediterranean. Istanbul Med J. 2021;22:100-4. </p><p>15. Nguyen SP, Bent S, Chen YH, et al. Gender as a risk factor for advanced neoplasia and colorectal cancer: a systematic review and meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009;7:676-81. </p><p>16. Korkmaz H, Kendir İC, Akkaya Ö. Evaluation of size, localization and histopathologic structures of colonic polyps, Endoscopy Gastrointestinal 2016;24:13-7. </p><p>17. Rex DK, Petrini JL, Baron TH, et al. Quality indicators for colonoscopy. Gastrointest Endosc. 2006;63(4 Suppl):S16-28. </p><p>18. Kaminski MF, Regula J, Kraszewska E, et al. Quality indicators for colonoscopy and the risk of interval cancer. N Engl J Med. 2010;362:1795- 803. </p><p>19. Corley DA, Jensen CD, Marks AR, et al. Adenoma detection rate and risk of colorectal cancer and death. N Engl J Med. 2014;370:1298-306. </p><p>20. Keswani RN, Crockett SD, Calderwood AH. AGA Clinical Practice update on Strategies to Improve Quality of Screening and Surveillance Colonoscopy: Expert Review. Gastroenterology. 2021;161:701-11. </p><p>21. Davidson KW, Barry MJ, Mangione CM, et al. Screening for Colorectal Cancer: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. JAMA. 2021;325:1965-77. Erratum in: JAMA. 2021;326:773. </p>