Ağustos 2020

35-38

Rıfat PEKSÖZ¹, Serkan BORAZAN²

Muş Devlet Hastanesi, ¹Genel Cerrahi Bölümü, ²Gastroenteroloji Bölümü, Muş

Giriş ve Amaç: Özofagus ve mide kanserleri tüm dünyada görülen önemlimortalite ve morbidite nedenlerindendir. Özofagogastroduodenoskopi tanıiçin altın standart yöntemdir. Çalışmamızda ülkemizin doğusunda yer alanMuş Bölgesi’nde tespit edilen üst gastrointestinal sistem malignitelerinindemografik özellikleri, başvuru şikayetleri, tümörün lokalizasyonu ve histopatolojik özellikleri gibi bulguların literatür bilgileri eşliğinde tartışılmasıamaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Muş Devlet Hastanesi Endoskopi Ünitesi’nde Ocak 2016 – Ocak 2020 tarihleri arasında üst gastrointestinal sistemendoskopisi yapılan 8131 ve patoloji sonucu malignite olarak raporlanan 72hasta hasta retrospektif olarak incelendi. Bulgular: Endoskopi ünitemizdeözofagogastroduodenoskopi yapılan 8131 hastanın %53’ünden biyopsi alındı. Yetmiş iki (%0.88) hastanın histopatoloji sonucu malign olarak tespitedildi. Malignitelerin 25’i özofagusta (%34.7), 47’si midede (%65.3) saptandı. Hastaların 38’i erkek (%52.7), 34’ü kadın (%47,3) olup hastaların yaş ortalaması 64.5±12.4 yıldır. Histopatolojik analizlerde özofagus kanseri tanılıhastaların %80’i skuamöz hücreli karsinom, %20’si adenokarsinom idi. Midetümörlerinin ise %85.1’i adenokarsinom, %10.6’sı intramukozal invaziv karsinom ve %4.3’ü nöroendokrin karsinom idi. Sonuç: Muş Bölgesinde üstgastrointestinal sistem kanserleri görülme sıklığı Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki bazı bölgelerle benzer, bazı bölgelerle farklı özellikler göstermektedir.Bu çalışmanın bölge kanser epidomiyolojik çalışmalarına katkı sağlayacağınıdüşünmekteyiz

Özofagus kanseri, mide kanseri, demografik özellikler

Özofagus ve mide kanserleri tüm dünyada görülen önemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir. Özofagogastroduodenoskopi (ÖGD) tanı için altın standart yöntemdir (1). Üst gastrointestinal sistem (GİS) malignitelerinin en sık görülen semptomları; yutma güçlüğü, epigastrik bölgede ağrı, retrosternal yanma, dispepsi, kanama, bulantı, kusma ve kilo kaybıdır (2). Üst GİS maligniteleri genelde ileri yaşlarda görülmesine rağmen 30’lu yaşlarda da görülebilmektedir. Özellikle disfaji ve epigastrik ağrı durumunda uyanık olunmalı ama nonspesifik belirti gösterebileceği de akılda tutulmalıdır. Çalışmamızda ülkemizin doğusunda yer alan Muş Bölgesi’nde tespit edilen üst GİS malignitelerinin demografik özellikleri, başvuru şikayetleri, tümörün lokalizasyonu ve histopatolojik özellikleri gibi bulguların literatür bilgileri eşliğinde tartışılması amaçlanmıştır

Bu çalışma için Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Etik Kurulu’ndan 2020/06-67 karar numarası ile onay alındıktan sonra, Muş Devlet Hastanesi Endoskopi Ünitesi’nde Ocak2016 – Ocak 2020 tarihleri arasında ÖGD yapılan 8131 hastaretrospektif olarak incelendi ve patoloji sonucu malignite olarak raporlanan 72 hasta değerlendirmeye alındı. Hastaların cinsiyeti, yaşı, başvuru şikayeti, lezyonun yeri, tümörün histopatolojik tipi kaydedildi. İstatistiksel analizler için SPSS 23 paketprogramı kullanıldı. İstatistiki veriler ortalama±standart sapma,sayı ya da yüzde olarak gösterildi. İşlem öncesi hasta ve yakınlarına işlem ile ilgili bilgi verildikten sonra hasta rıza onam formu imzalatıldı. İşlem öncesi hastaların en az 8 saat oral yoldanbeslenmesi kesildi. İşlem esnasında hastalar monitörize edildive oksijen desteği altında işlem yapıldı. İşlem öncesi hastalaraoral lokal anestezi (%10 lidokain sprey) uygulandı

Endoskopi ünitemizde ÖGD yapılan 8131 hastanın 4300’ünden (%53) biyopsi alındı. 72 (%0.88) hastanın histopatoloji sonucu malign olarak tespit edildi. Hastaların 38’i erkek(%52.7), 34’ü kadın (%47,3) olup hastaların yaş ortalaması64.5±12.4 (35-96) yıldı. Malign lezyonların 5’i polipoid yapıda, 67’si ülserovejetan yapıdaydı. Malignitelerin 25’i özofagusta (%34.7), 47’si midede (%65.3) saptandı. Duodenumdamalignite saptanmadı.Özofagus kanserlerinin 11’i erkek (%44), 14’ü kadın (%56)ve hastaların yaş ortalaması 59.64±12.4 (37-82) yıldı (Şekil1). Histopatolojik analizlerde özofagus kanseri tanılı hastaların %80’i skuamöz hücreli karsinom, %20’si adenokarsinomidi. Özofagus malignitelerinin %80’i distal özofagusta, %12’siorta özofagusta, %8’i proksimal özofagusta saptandı (Şekil2). Adenokarsinom tanılı hastalarının tümü distal özofagustasaptandı. Hastaların poliklinik başvurusundaki ana şikayetleri; disfaji (%56), dispepsi/epigastrik ağrı (%24), genel vücutağrısı (%12), kilo kaybı (%8) olup %85 hastada üst gastrointestinal sistem alarm bulguları mevcuttu. Mide kanseri tespit edilen hastaların 27’si erkek (%57.4),20’si kadın (%42.6) idi. Hastaların yaş ortalaması 67.2±11.7(35-96) yıldı (Şekil 3). Mide lezyonlarının 20’si korpusta(%42.5), 17’si antrumda (36.2), 10’u kardiyada (% 21.2) tespit edildi (Şekil 4). Mide tümörlerinin 40’ı adenokarsinom(%85.1), 5’i intramukozal invaziv karsinom (%10.6) ve 2’sinöroendokrin karsinom (%4.3) idi. Malignite tespit edilenhastaların ÖGD yapılma nedenleri epigastrik ağrı (%40.4),dispeptik semptomlar (%14.9), ultrasonografi (USG) ve bilgisayarlı tomografide (BT) tespit edilen midede duvar kalınlıkartışı (%14.9), demir eksikliği anemisi (%10.6), GİS kanaması (%6.4), kilo kaybı (%4.2), bulantı, kusma (%4.2) ve disfaji(%4.2) olup %88 hastada üst gastrointestinal sistem alarmbulguları mevcuttu

Dünyada en sık görülen sekizinci kanser olan özofagus kanseri, kansere bağlı ölümler sıralamasında 6. sırada gelmektedir (3). Özofagus kanserleri gelişmekte olan ülkelerde dahasık görülür ve bu kanserler genellikle ileri evrede (inoperabldönemde) tespit edilmektedir. Özofagus kanseri erkelerde daha sık görülmektedir. Türkiye’de 2013 istatistik verilerinegöre özofagus kanseri insidansı kadınlarda yüz binde 1.3, erkeklerde ise yüz binde 2.1’dir (4).Ülkemizde yapılan çalışmalarda demografik özellikler veözofagus kanseri görülme oranı bölgesel farklılıklar göstermektedir. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Van havzasında yapılançalışmada endoskopi yapılan hastaların %4.3’ünde özofaguskanseri tespit edilmiştir. Hastaların %61’i kadın, %39’u erkekolup, özofagus kanseri kadınlarda erkeklere oranla 1.5 katdaha sık görülmüştür. Ortalama yaş 54.7 saptanmıştır (5).Harran Bölgesi’nde yapılan çalışmada 5286 hastalık serideözofagus kanseri sıklığı %0.2 oranında ve mide kanseri sıklı-ğı %0.5 oranında saptanmıştır (6). Elazığ bölgesinde yapılan6912 üst GİS endoskopisinin değerlendirildiği bir çalışmada özofagus kanseri %0.1 olarak raporlanmıştır. Batı Karadeniz Bölgesi’nde yapılan bir çalışmada 7703 olguda özofagus kanseri oranı %0.06 olarak raporlanmıştır (2,7). AydınBölgesi’nde yapılan bir çalışmada endoskopik incelemelerde%2.71 oranında üst GİS malignitesi tespit edilmiştir. Olguların %21.1’inde malignite özofagus kaynaklı olup malignitelerin %61.4’ü erkeklerde, %38.6’sı kadınlarda saptanmıştır (8).Çalışmamızda Muş Bölgesi’nde tespit edilen özofagus kanserihastalarının %44’ü erkek, %56’sı kadın ve hastaların yaş ortalaması 59.6 yıl olup; endoskopik işlemlerde özofagus kanseri saptanma oranı %0.3’tür. Türkiye’nin batı bölgelerindeerkeklerde daha sık görülen özofagus maligniteleri çalışmamızda da görüldüğü gibi doğu bölgelerde kadınlarda dahasık görülmektedir.Disfaji, özofagus kanserinde en sık görülen semptom oluphastaların %60-70’i lokal ileri ya da metastatik evrede baş-vurmaktadır (9). Endoskopi polikliniğimize başvuran hastaların büyük çoğunluğunun disfaji (%56) şikayeti olup, azalansırasıyla dispeptik şikayetler, yaygın vücut ağrısı, kilo kaybıve epigastrik ağrı diğer başvuru nedenleridir.Özofagusun yassı hücreli kanseri genellikle gelişmekte olanülkelerde görülürken, adenokarsinom ise gelişmiş ülkelerdedaha fazla görülmektedir. Skuamöz hücreli karsinom ve adenokarsinom özofagus kanserinin iki ana tümörleridir. Kuzeyİran’dan Merkezi Orta Asya’ya kadar uzanan alanda kanserinen sık rastlandığı ve en yüksek riskli olduğu bölgede, skuamoz hücreli karsinom insidansı %90 iken, İngiltere’de buoran %26 civarındadır (10). Skuamöz hücreli kanser, servikal-torasik alanda sık görülürken, özofagogastrik bileşkededaha çok adenokarsinom tipi tümörler gözükmektedir (11).Van bölgesinde Tuncer ve arkadaşlarının yaptığı çalışmadaskuamöz hücreli karsinom %80, adenokarsinom %16 ve di-ğer tümörler %4 oranında görülmüş ve vakaların %88’inindistal özofagusta görüldüğü bildirilmiştir (5).Çalışmamızda özofagusta %80 skuamöz hücreli kanser, %20adenokanser saptanmıştır. Tümörlerin %80’i distal özofagusta, %12’si orta özofagusta, %8’i proksimal özofagusta yerleş-miştir. Sonuçlar literatürle benzerlik göstermektedir.Mide kanseri dünyada dördüncü sırada görülen kanser tipiiken, kanser ile ilişkili ölümlerde üçüncü sırada bulunmaktadır (12). Ülkemizde mide kanseri, kadınlarda meme ve kolorektal kanserlerden, erkeklerde akciğer kanserinden sonra ensık görülen kanser tipidir. Genel olarak, erkeklerde kadınlaraoranla iki kat daha sık görülür. Ortalama görülme yaşı 60-70arasındadır (13,14). Ülkemizde mide kanseri görülme oranı%0.5-4 arasında değişmektedir (7).Erzurum Bölgesi’nde 504 hastada yapılan çalışmada midekanseri hastalarının %36.1’i kadın %63.9’u erkek olup hastaların yaş ortalaması 62.4 yıldır (15). Elazığ ilinde yapılançalışmada üst GİS endoskopisinde %1.3 oranında mide kanseri tespit edilmiştir (7). Van Bölgesi’nde görülen mide kanseri erkeklerde kadınlara göre 1.6 kat daha sık saptanmıştır.Olguların ortalama yaşı 54.8 olup en sık 51-60 (%39) yaşlarıarasında görülmüştür. ÖGD yapılan hastalarda mide kanserigörülme oranı %6.3 olup özofagus kanserine oranla 1.5 katfazla görülmektedir (5).Bizim çalışmamızda ÖGD yapılan 8131 hastada mide kanserigörülme oranı %0.58 idi. Hastaların %57.4’ü erkek, %42.6’sıkadın ve yaş ortalamaları 67.2 yıl idi. Mide kanserinin erkeklerde 1.35 kat daha sık görüldüğü tespit edildi. Hastaların%36.1’lik kısmı 6-7. dekatlar arasında idi. Bulgular literatürile benzerdir.Mide kanseri sinsi seyreden bir hastalık olduğu için hastalı-ğın geç döneminde bulgu verir. Karakteristik bir semptomuyoktur. Epigastrik bölgede olan belli belirsiz bir rahatsızlıkhissi, dolgunluk hissi en sık başlangıç belirtileridir. Bununla beraber inatçı dispepsi, iştahsızlık, disfaji, bulantı, kusma,yorgunluk, halsizlik gibi şikayetler hastaların sağlık merkezine başvurduğu diğer semptomlarıdır (16).Çalışmamızda mide kanseri görülen hastaların en sık şikayetiepigastrik ağrı (%40.4) olup, diğer sık ÖGD endikasyonlarısırasıyla dispepsi ve radyografik görüntülemede patolojik gö-rüntü izlenmesidir.Mide kanserlerinin en sık histopatolojik tipi adenokarsinomdur. Türkiye’de yapılan çeşitli çalışmalarda mide kanserlerinin %93 oranında adenokarsinom, %2.3 epidermoid kanser,%2.3 lenfoma, %1.5 karsinoid tümör ve %0.9 oranında sınıflandırılamayan malign tümör olduğu tespit edilmiştir. Baş-ka bir çalışmada mide kanserlerinin %42’si korpusta, %36’sıantrumda, %21’i kardioözofageal bileşkede, %0.7’si fundustatespit edilmiş ve %4’ü diffüz yerleşimli olarak bulunmuştur(5). Erzurum Bölgesi’nde Kısaoğlu ve ark.’nın yaptığı bir çalışmada mide kanserlerinin %94.5’i adenokarsinom ve tümöryerleşimi %40.1 antrumda, %21.2 korpusta, %38.7 kardiyave fundusta saptanmıştır (15). Çalışmamızda mide kanseri olgularında en sık görülen histopatolojik tip %85.1 oranında adenokarsinom idi. Lezyonların%42.5’si korpusta, %36.2’si antrumda , %21.2’si kardiyadatespit edildi. Bulgular literatürle paralellik göstermektedir.Sonuç olarak; Muş Bölgesi’nde üst GİS kanserleri görülme sıklığı Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki kimi bölgelerle benzer, kimibölgelerle farklı özellikler göstermektedir. Mide kanserlerindeerkek oranının kadınlara göre yüksekliği tüm Türkiye’deki çalışmalarla paralellik göstermekle birlikte, özofagus malignitelerinin Doğu’da kadınlarda, Batı’da erkeklerde daha çokgörülmesi dikkat çekicidir. Sigara alışkanlığı ve beslenme tipiaçısından ileri incelemenin faydalı olacağı düşünülmektedir.Bu çalışmanın üst GİS maligniteleri açısından bölge epidemiyolojik çalışmalarına katkı sağlayacağını düşünmekteyiz.<br>“Tüm yazarlar herhangi bir çıkar çatışması olmadığını kabul ederler.”

1. Parkin DM, Bray F, Ferlay J, Pisani P. Global cancer statistics, 2002. CACancer J Clin 2005;55:74-108.2. Yücel Y, Aktümen A, Aydoğan T, ve ark. Üst gastrointestinal sistem endoskopisi: 7703 olgunun retrospektif analizi. Endosc Gastrointestinal2016;24:1-3.3. Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2015. CA Cancer J Clin2015;65:5-29.4. Gültekin M, Boztaş G, Utku EŞ. Türkiye kanser istatistikleri. Eds İ. Şencan, GN İnce T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2016;19.5. Tuncer İ, Uygan İ, Kösem M, et al. Van ve çevresinde görülen üst gastrointestinal sistem kanserlerinin demografik ve histopatolojik özellikleri.Van Tıp Derg 2001;8:10-3.6. Cevheri Ağan Z, Cindoğlu Ç, Ağan V, Uyanıkoğlu A, Yenice N. HarranÜniversitesi Gastroenteroloji Kliniğinde özofagogastroduodenoskopi yapılan olguların demografik verilerinin analizi: 5 yıllık seri. Harran Üniversitesi Tıp Dergisi 2019;16:101-4.7. Polat Y. Endoscopic experience of a surgeon: The evaluation of 8453cases. Int J Basic Clin Med 2015;3:1-5.8. Coşkun A, Borazan S, Yükselen V, et al. Features of upper gastrointestinal tract malignancies in Aydin region. Endoscopy Gastrointestinal2015;23:67-9 9. Baquet CR, Commiskey P, Mack K, Meltzer S, Mishra SI. Esophagealcancer epidemiology in blacks and whites: racial and gender disparitiesin incidence, mortality, survival rates and histology. J Natl Med Assoc2005;97:1471-8.10. Zhang Y. Epidemiology of esophageal cancer. World J Gastroenterol2013;19:5598-606.11. Akiyama H, Tsurumaru M, Udagawa H, Kajiyama Y.Radical lymph nodedissection for cancer of the thoracic esophagus. Ann Surg 1994;220:364-73.12. Ferlay J, Soerjomataram I, Dikshit R, et al. Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in Globocan 2012.Int J Cancer 2015;136:E359-86.13. Yalçın B, Zengin N, Aydın F. The clinical and pathological features of patients with gastric cancer in Turkey: A Turkish Oncology Group Study.Turk J Cancer 2006;36:108-15.14. Göçmen E, Kocaoğlu H. Mide kanseri epidemiyolojisi. T Klin J Surg2000;5:161-2.15. Kısaoğlu A, Özoğul B, Yıldırgan Mİ, ve ark. Mide kanserinde cerrahi:504 Olgu. Abant Med J 2014;3:220-516. Nieminen A, Kokkola A, Ylä-Liedenpohja J, et al. Early gastric cancer:clinical characteristics and results of surgery. Dig Surg 2009;26:378-83.