Nisan 2011

27-29

A. Emre YILDIRIM¹, Reskan ALTUN¹, Demet FIRAT KAYA², Serkan ÖCAL¹, Enver AKBA޹, Murat KORKMAZ¹, Haldun ŞELÇUK¹, Uğur YILMAZ¹

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, ¹Gastroenteroloji Bilim Dalı, ²İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara

Radyofrekans ablasyon uygulama kolaylığı, güvenilirliği ve başarılı sonuçları nedeni ile primer karaciğer tümörlerinin tedavisinde kullanılmaktadır. Radyofrekans ablasyon karaciğer transplantasyonu öncesi köprü tedavisi olarak da kullanılmaktadır. Burada radyofrekans ablasyonun nadir görülen iki komplikasyonunu bildiriyoruz.

Radyofrekans ablasyon, HCC, plevral efüzyon

Her yıl 626000 yeni vakaya hepatosellüler kanser (HCC) tanısı konmaktadır. Dünya genelinde 5. en sık görülen ve 3. en sık ölüm nedeni olan kanser türüdür (1). Rezeksiyon veya karaciğer transplantasyonunun mümkün olmadığı durumlarda lokal ablatif tedaviler uygulanabilir. Son yıllarda HCC tedavisinde radyofrekans ablasyon (RFA) kullanımı giderek artarak, perkütan alkol enjeksiyonunun (PAI) yerini almıştır. Daha büyük çaplı tümörlerdeki etkinliği, işlem sayısının azlığı ve daha az komplikasyon oranının yanında survi avantajı nedeni ile PAI?ye tercih edilmektedir (3). Burada RFA sonrası nadir görülen iki komplikasyonu bildiriyoruz.

Radyofrekans ablasyon, rezeksiyon veya karaciğer transplantasyonu yapılamayan HCC?li hastaların tedavisinde güvenilir ve etkin bir yöntemdir. Farklı komplikasyonları olmasına rağmen nadir görülür. İşlemin USG eşliğinde perkütan olarak yapılması, özellikle karaciğer segment 7-8 gibi ulaşılması zor lokalizasyonlardaki lezyonlarda, komplikasyon oranını arttırmaktadır. Livraghi ve arkadaşlarının serisinde mortalite %0,3; kolon perforasyonu, tümör rüptürü sonucu hemoraji, peritonit ve septik şok gibi major komplikasyonlar %2,2; cilt yanığı gibi minor komplikasyonlar da %0,2 oranında bildirilmiştir (4). İzumi ve arkadaşlarının 133 hastalık serisinde ise hemotoraks %0,3 ve pnömotoraks %0,1 oranında bildirilmiştir (5). Kore?de yapılan çok merkezli bir başka çalışmada peritoneal hemoraji %0,4 ve pnömotoraks %0,2 hastada görülmüştür (6). Ülkemizde ise 29 hastanın incelendiği çalışmada, hastaların sadece birinde (%3,4) plevral efüzyon ve sonrasında gelişen ampiyem bildirilmiştir (7).

Cilt altına sızan periton sıvısının birikmesi sonucu ortaya çıkan kitle literatürde ilk defa bildirilen bir komplikasyondur. Bu komplikasyonun ortaya çıkmaması için masif asiti olan hastalarda RFA öncesi boşaltıcı parasentez ile karın içi basıncın azaltılması veya RFA sonrası ablasyon iğnesi çekilirken traktın daha agresif yakılmasının yararlı olacağı kanısındayız.

Diğer vakamızda ise segment 7?de bulunan lezyona yapılan RFA esnasında muhtemel plevra ponksiyonu sonucu periton sıvısının plevral boşluğa geçerek efüzyona neden olduğunu düşünmekteyiz. İşlem sonrası ortaya çıkan nefes darlığı şikâyetinin olası plevral efüzyonun habercisi olabileceği, ampiyem olmadan yapılacak erken müdahalenin önemli olduğu kanısındayız.

Radyofrekans ablasyon, rezeksiyon veya karaciğer transplantasyonu yapılamayan HCC?li hastaların tedavisinde güvenilir ve etkin bir yöntemdir. Farklı komplikasyonları olmasına rağmen nadir görülür. İşlemin USG eşliğinde perkütan olarak yapılması, özellikle karaciğer segment 7-8 gibi ulaşılması zor lokalizasyonlardaki lezyonlarda, komplikasyon oranını arttırmaktadır. Livraghi ve arkadaşlarının serisinde mortalite %0,3; kolon perforasyonu, tümör rüptürü sonucu hemoraji, peritonit ve septik şok gibi major komplikasyonlar %2,2; cilt yanığı gibi minor komplikasyonlar da %0,2 oranında bildirilmiştir (4). İzumi ve arkadaşlarının 133 hastalık serisinde ise hemotoraks %0,3 ve pnömotoraks %0,1 oranında bildirilmiştir (5). Kore?de yapılan çok merkezli bir başka çalışmada peritoneal hemoraji %0,4 ve pnömotoraks %0,2 hastada görülmüştür (6). Ülkemizde ise 29 hastanın incelendiği çalışmada, hastaların sadece birinde (%3,4) plevral efüzyon ve sonrasında gelişen ampiyem bildirilmiştir (7).

Cilt altına sızan periton sıvısının birikmesi sonucu ortaya çıkan kitle literatürde ilk defa bildirilen bir komplikasyondur. Bu komplikasyonun ortaya çıkmaması için masif asiti olan hastalarda RFA öncesi boşaltıcı parasentez ile karın içi basıncın azaltılması veya RFA sonrası ablasyon iğnesi çekilirken traktın daha agresif yakılmasının yararlı olacağı kanısındayız.

Diğer vakamızda ise segment 7?de bulunan lezyona yapılan RFA esnasında muhtemel plevra ponksiyonu sonucu periton sıvısının plevral boşluğa geçerek efüzyona neden olduğunu düşünmekteyiz. İşlem sonrası ortaya çıkan nefes darlığı şikâyetinin olası plevral efüzyonun habercisi olabileceği, ampiyem olmadan yapılacak erken müdahalenin önemli olduğu kanısındayız.

1. Ferlay J, Bray F, Pisani P, Parkin DM. GLOBOCAN 2002: Cancer Incidence, Mortality and Prevalence Worldwide. Lyon 2004; IARC CancerBase No. 5. version 2,0. Lyon: IARC Press.

2. Lin SM, Lin CJ, Lin CC, et al. Randomised controlled trial comparing percutaneous radiofrequency thermal ablation, percutaneous ethanol injection, and percutaneous acetic acid injection to treat hepatocellular carcinoma of 3 cm or less. Gut 2005; 54:1151-6.

3. Germani G, Pleguezuelo M, Gurusamy K, et al. Clinical outcomes of radiofrequency ablation, percutaneous alcohol and acetic acid injection for hepatocellular carcinoma: a meta-analysis. J Hepatol 2010; 52: 380-8.

4. Livraghi T, Solbiati L, Meloni MF, et al. Treatment of focal liver tumors with percutaneous complications encountered in a multicenter study. Radiology 2003; 226:441-51.

5. Izumi N. Recent advances of radiofrequency ablation for early hepatocellular carcinoma. J Gastroenterol Hepatol 2011; 26 (Suppl 1): 115-22.

6. Rhim H, Yoon KH, Lee JM et al. Major complications after radio-frequency thermal ablation of hepatic tumors: a spectrum of imaging findings. Radiographics 2003; 23: 123-34.

7. Geyik S, Akhan O, Abbasoğlu O, et al. Radiofrequency ablation of unresectable hepatic tumors. Diagn Interv Radiol 2006; 12: 195-200.